Este 25 de xullo, desde o Partido Comunista de Galicia lanzamos un berro colectivo: sen xustiza social non hai Galicia posible. É tempo de que a clase traballadora galega irrompa no centro do debate, sinalando con claridade os culpables da explotación e reivindicando o seu papel central na construción dun país digno.
En Galicia, traballar non garante unha vida digna. O salario medio anual continúa por debaixo da media estatal e moi lonxe da europea, mentres o custo da vida non deixa de medrar. A riqueza que xeramos co noso traballo é apropiada pola patronal, que acumula beneficios a costa da nosa precariedade.
A situación agrávase para as mulleres: o 39,7% das traballadoras galegas gañan menos de 1.534 € ao mes, fronte ao 21% dos homes. A feminización da pobreza é unha realidade estrutural no mercado laboral galego.
A precariedade non é unha anomalía: é a norma. A través das ETTs, da subcontratación e dos contratos lixo, a patronal impón condicións laborais miserentas, sen estabilidade nin dereitos. Sectores como o Servizo de Axuda no Fogar (SAF), a hostalaría, a limpeza ou o comercio sobreviven a base da explotación extrema da forza de traballo.
A clase traballadora resiste. A pesar da represión e a fragmentación sindical, seguimos vendo loitas que marcan o camiño: folgas nas ETTs de Stellantis, no SAF, en Correos, no metal, entre outras. Pero a resposta institucional fronte a estas loitas é clara: criminalización, multas e impunidade para a patronal.
A Desvalorización da Forza de Traballo
A realidade salarial en Galicia reflicte unha desvalorización da forza de traballo, un piar fundamental da explotación capitalista. O salario medio anual en España foi de 28.049,94 euros por traballador en 2023, cun salario medio mensual bruto de 2.273 euros. Con todo, en Galicia, a remuneración salarial por hora traballada en 2019 situábase en 18 euros, fronte aos 20,3 euros no conxunto estatal e os 23,8 euros na media da Unión Europea. Esta fenda salarial entre Galicia e o Estado español aumentou, e a suba dos salarios na última década (2,3 euros dende 2009) foi moi inferior á inflación acumulada, o que se traduce nunha diminución do poder adquisitivo da clase traballadora.
A brecha salarial por xénero é persistente: o salario medio das mulleres en España en 2023 foi de 25.591,31 euros anuais, mentres que o dos homes alcanzou os 30.372,49 euros. O 39,7% das mulleres tivo un salario inferior a 1.534,7 euros mensuais, fronte ao 21% dos homes. As diferenzas salariais tamén se manifestan por idade e nivel de formación. Os salarios máis baixos concéntranse en sectores como a hostalaría (16.985,78 euros anuais en 2023) e o traballo do fogar (872,45 euros brutos ao mes en 2019).
A pesar dos incrementos do Salario Mínimo Interprofesional (SMI), que se fixou en 1.080 euros ao mes en 2023, a súa incidencia é limitada para combater a precariedade estrutural. Aínda que un SMI de 1.082 euros beneficiaría a 2,27 millóns de traballadores en España, sen efectos negativos sobre o emprego e mellorando a cohesión social, a realidade é que moitas traballadoras, especialmente en sectores feminizados como o Servizo de Axuda no Fogar (SAF) e residencias, seguen cobrando por debaixo do SMI ou enfrontan condicións laborais lamentables que as obrigan a recorrer a bancos de alimentos.
Esta situación revela unha intensa compresión do salario fronte aos beneficios empresariais. Os salarios estancados, a pesar do crecemento económico e da rendibilidade corporativa, representan unha extracción intensificada de plusvalía. A diminución da participación dos ingresos do traballo no PIB indica unha transferencia de riqueza dos traballadores aos capitalistas. Este proceso non é un efecto secundario non desexado, senón unha característica fundamental do capitalismo para maximizar a acumulación de capital.
A precariedade laboral non é unha anomalía, senón unha característica estrutural do mercado de traballo galego. Os contratos por Empresas de Traballo Temporal (ETTs) alcanzaron en 2024 o seu maior nivel dende a reforma laboral de 2021. Moitos traballadores e traballadoras son empregados con contratos de unha semana ou dez días, mesmo despois de anos de servizo. Esta flexibilización do traballo, xunto coa subcontratación e a falta de persoal en sectores clave como as residencias, é unha estratexia deliberada do capital para reducir custos laborais e aumentar os beneficios. A precariedade xeneralizada non só afecta a seguridade económica dos traballadores, senón que tamén debilita a súa capacidade de organización e resistencia.
A Resistencia da Clase Traballadora e os Obstáculos á Organización
A clase traballadora en Galicia non permanece pasiva fronte á explotación. Nos últimos anos, houbo numerosos conflitos laborais e folgas, moitas delas lideradas por mulleres. As traballadoras de limpeza de Correos, as limpadoras en Lugo e Pontevedra, as dependentas de Perfumerías Arenal, as caixeiras de supermercados e o persoal do primeiro ciclo de Educación Infantil son só algúns exemplos de mobilizacións recentes contra os impagos, a precariedade e por convenios dignos. As mulleres representaron máis da metade do persoal en folga en Galicia nos últimos tres anos.
Con todo, a organización e a loita sindical enfróntanse a importantes obstáculos. A fragmentación do mercado laboral, o aumento dos contratos temporais e a subcontratación dificultan a sindicación e a negociación colectiva. A falta de acordo nas mesas de negociación e o bloqueo dos acordos por parte da administración e as patronais son realidades que minan a capacidade de acción sindical. Por exemplo, o Sindicato Labrego Galego denunciou os obstáculos da Xunta para que as gandarías accedan a axudas, evidenciando unha falta de consideración pola realidade dos autónomos agrarios e gandeiros.
O debilitamento do poder de negociación colectiva é unha estratexia de clase. Os marcos legais e as prácticas empresariais, como o uso de ETTs e a subcontratación, fragmentan á clase traballadora e socavan a súa capacidade para negociar mellores condicións. Esta é unha estratexia deliberada para manter o dominio do capital e evitar que os traballadores poidan esixir unha parte xusta da riqueza que producen.
A explotación tamén ten unha marcada dimensión de xénero. As mulleres están desproporcionadamente afectadas polos salarios baixos e as condicións precarias.48 Isto non é casualidade, senón que reflicte a intersección da explotación capitalista coas estruturas patriarcais. O capital aproveita as desigualdades de xénero preexistentes para crear unha forza de traballo máis barata e vulnerable, intensificando a opresión das mulleres traballadoras. A loita por salarios dignos e condicións laborais xustas é, polo tanto, unha loita feminista e de clase.
Desde o PCG defendemos un modelo económico baseado na planificación socialista, na creación de emprego digno e na recuperación dos dereitos laborais destruídos polas reformas do bipartidismo. Fronte ao modelo capitalista de man de obra barata, precariedade e explotación, só a clase traballadora organizada pode construír unha Galicia con futuro.
Informe económico y de competitividad Galicia 2023 - Zona Franca de Vigo, fecha de acceso: julio 15, 2025, https://www.zfv.es/ardan/informes/informeardangalicia2023.pdf
Retos y Perspectivas de Inversión en Galicia para 2025 - BDO, fecha de acceso: julio 15, 2025, https://www.bdo.es/es-es/publicaciones/publicaciones-tecnicas/nuestros-informes/retos-y-perspectivas-de-inversion-en-galicia-2025
Empresas Inteligentes de Galicia - Zona Franca de Vigo, fecha de acceso: julio 15, 2025, https://www.zfv.es/ardan/informes/rankingempresasinteligentes2024.pdf
INEbase / Mercado laboral /Salarios y costes laborales /Encuestas de estructura salarial / Últimos datos, fecha de acceso: julio 15, 2025, https://www.ine.es/dyngs/INEbase/es/operacion.htm?c=Estadistica_C&cid=1254736177025&menu=ultiDatos&idp=1254735976596
Desigualdade e pobreza en Galicia nos anos 2007 e 2010... - Dialnet, fecha de acceso: julio 15, 2025, https://dialnet.unirioja.es/descarga/articulo/4395580.pdf
Decil de salarios del empleo principal. Encuesta de Población Activa (EPA). Año 2023. - INE, fecha de acceso: julio 15, 2025, https://www.ine.es/dyngs/Prensa/dsEPA2023.htm
A desigualdade social dispárase na Galiza - Nós Diario, fecha de acceso: julio 15, 2025, https://www.nosdiario.gal/articulo/economia/desigualdade-social-disparase-galiza/20201202212031110693.html
Los salarios en Galicia son más bajos que la media española, pero crecen deprisa, fecha de acceso: julio 15, 2025, https://www.lavozdegalicia.es/noticia/economia/2020/11/06/salarios-galicia-bajos-crecen-deprisa/00031604675377952546162.htm
Publicado en el BOE el incremento en el salario mínimo interprofesional fijado en 1.080€ al mes - Oficina do Autónomo, fecha de acceso: julio 15, 2025, https://oficinadoautonomo.gal/es/blog/5069
Un SMI de 1.082 euros beneficiará en torno a 2,27 millones de trabajadores. Sin efectos negativos sobre el empleo - CCOO, fecha de acceso: julio 15, 2025, https://www.ccoo.es/acf17493f1b41673482ac0a2a3b5ba95000001.pdf
Traballadoras de residencias claman por un convenio "digno": 'Fabiola, covarde, a xente está que arde' - Xornal de Compostela, fecha de acceso: julio 15, 2025, https://xornaldecompostela.gal/mov-sociais/18748-traballadoras-de-residencias-claman-por-un-convenio-digno-fabiola-covarde-a-xente-esta-que-arde/
La rentabilidad de la vivienda se estabiliza en el segundo trimestre en el 6,5 %, como en el 2023 y el 2024 - La Voz de Galicia, fecha de acceso: julio 15, 2025, https://www.lavozdegalicia.es/noticia/economia/2025/07/14/rentabilidad-vivienda-estabiliza-segundo-trimestre-65-2023-2024/00031752484970786532122.htm
Los contratos por ETT en Galicia alcanzan en 2024 su mayor nivel desde la reforma laboral de 2021 - Europa Press, fecha de acceso: julio 15, 2025, https://www.europapress.es/galicia/noticia-contratos-ett-galicia-alcanzan-2024-mayor-nivel-reforma-laboral-2021-20250510104942.html
Galicia registra en 2024 el mayor número de contratos por empresas de trabajo temporal desde la reforma laboral - Economía Digital, fecha de acceso: julio 15, 2025, https://www.economiadigital.es/galicia/actualidad/galicia-registra-mayor-numero-contratos-empresas-trabajo-temporal-reforma-laboral.html
A protesta das mulleres: son xa a metade do persoal que foi á folga en Galicia nos últimos tres anos - Praza Pública, fecha de acceso: julio 15, 2025, https://praza.gal/economia/a-protesta-das-mulleres-son-xa-a-metade-do-persoal-que-foi-a-folga-en-galicia-nos-ultimos-tres-anos
O persoal das subcontratas de R mantén as mobilizacións ante a deslocalización de servizos fóra de Galicia - Praza Pública, fecha de acceso: julio 15, 2025, https://praza.gal/economia/o-persoal-das-subcontratas-de-r-manten-as-mobilizacions-ante-a-deslocalizacion-de-servizos-fora-de-galicia
Libertad sindical y negociación colectiva. Peculiaridades de su ejercicio en el estatuto del personal funcionario - CEMICAL, fecha de acceso: julio 15, 2025, https://cemical.diba.cat/sites/cemical.diba.cat/files/public/adjunts/publicacio/CEMICAL_libertad_sindical_negociacion_colectiva_personal_funcionario.pdf
Federación de Sanidad y Sectores Sociosanitarios de CCOO Galicia, fecha de acceso: julio 15, 2025, https://sanidad.ccoo.es/galicia
El Sindicato Labrego denuncia los obstáculos de la Xunta a las ganaderías para acceder a las ayuda del programa Impacto Autónomo - Campo Galego, fecha de acceso: julio 15, 2025, https://www.campogalego.es/el-sindicato-labrego-denuncia-los-obstaculos-de-la-xunta-las-ganaderias-para-acceder-las-ayuda-del-programa-impacto-autonomo/
13. análise gráfica da pobreza e a desigualdade salarial en Galicia, fecha de acceso: julio 15, 2025, https://galicia.fsc.ccoo.es/cb79a1544de6046c6ad03c20b9322a50000050.pdf
El salario medio en Galicia sube casi un 5% según los datos del Instituto Nacional de Estadística - El Español, fecha de acceso: julio 15, 2025, https://www.elespanol.com/quincemil/economia/20250528/salario-medio-galicia-sube-datos-instituto-nacional-estadistica/1003743779178_0.html
